POULTRY
  

शेडची रचना:                                       

          १.कोंबडी घर शक्यतो पूर्व-पश्चिम असावे.            २.कोंबडी घराची रुंदी ३० फुट असावी.

3.लाईटची सोय असावी.

४.रस्त्यची सोय असावी.

५.कोंबडी घर दलदलीची ठिकाणी असू नये.

६.मुख्य रस्त्यापासून जवळ असावे                                7.शेड जवळ सावली देनारे छोटे झाडे लावावी.

८.शेड साठी सिमेंट पत्रे वापरावेत.

9.सिमेंटच्या पत्र्याचा आवाज येत नाही.

१०.थंड वाऱ्यापासून रक्षन मिळवण्यासाठी शेडच्या खिडक्यांना पडदे लावावेत.  

११. शेड मधील कोंबड्यांची विष्ठा, सांडलेले खाद्य नेहमी स्वच्छ करावे.

१२. सेड्चे छत,भिंती व बाजूच्या जाळ्या साफ कराव्या पाण्यात जंतुनाशक मिसळून शेड पूर्णपणे स्वच्छ करावे.

 कोंबडी पक्षी घरात आणण्यापूर्वी करावयाचे व्यवस्थापन

}१. पोल्ट्री पक्षी घरात आणण्यापूर्वी शेड स्वच्छ पाण्याने धुवून घेणे.

}२. पोल्ट्री घरास कळीचा चुना व फोर्मेलीन चे द्रावण घेऊन या मिश्रणाचा रंग शेडला देणे.

}3. पोल्ट्री चे पडदे बंद करून त्यात २५० ते ५००ml formalin आणी १kg bliching powder याचे मिश्रण बनवून द्रावण टाकून धूर करावा.

}४. १६lit पाण्यात ५०ml formalin टाकून फवारणी करावी.

}५. पोल्ट्री घरात शिरण्यापूर्वी चुन्याचा निवळीत पाय बुडवून जावावे.

}६. पोल्टी् घरात तूस व टरफले याचा 3-४ cm उंच थर द्यावा (पसरावा)

}7. वरील सर्व उपाय करून 24 ते 36 तासांनी पक्षी पोल्ट्री घरात आणावे.

}८. लाईटची सोय केलेली असावी.

}9. पक्षी आणल्यानंतर प्रवासाचा तान कमी करण्यासाठी ग्लुकोन गुळ पाणी.

}१०. त्यानंतर त्यांना prestarter खाद्य २ तासांनी द्यावे.

 तापमान / बुडींग व्यवस्थापन 

}१. अंड्यातून २१ दिवसांनी पिले बाहेर आणल्यानंतर त्याचे थंडीपासून संरक्षण होण्यासाठी त्यांना कृत्रिमरीत्या ऊबी द्यावी म्हणजेच त्याचे ब्रूडीग करावे.

}२. बॉयलर कोंबड्यासाठी बुडिंग काळ हा एक दिवसापासून २-3 आठवड्यापर्यंत असतो .

}3. पिलांना पिसे येईपर्यत त्यांना साधारणता; १०ते 14 दिवस कृत्रिमरित्या ऊब द्यावी .

}४. पहिल्या आठवड्यात पिलांना रात्री ९५*f तापमान लागते.नंतर प्रत्येक आठड्यात ५*f ने कमी करावे.

}५. ब्रुडर उंची २-3 फुट असावे.

}६. बाल्बपासून पिले इर जात असतील, तर पक्ष्यांना उष्णता जास्त होने असे समजावे .

}7. ठर्मामीटर हे ब्रुडरच्या कडेला व पिलांच्या डोक्याच्या थोडे वर ठेवावे व हळूहळू प्रत्येक आठवड्याला ब्रुडरची संख्या कमी करावी.

 विविध जाती 

}१. अंडी देणारी जाती       :   white लेगहोर्न

}२. मांस उत्पादनासाठी जाती :    बॉयलर

}3. अंडी व मास उत्पादन    :  R.I.R, गिरीराज ,            वनराज,सुवर्णधारा  

        १. व्हाईट लेग हॉर्न  

}- पांढरी शुभ्र असल्याने व्हाईट लेग हॉर्न

}- नराला डोळ्यावर लाल रंगाचा तुरा असतो.

}- कानाची पाळी पांढरी असते.

}- अंडी उत्पादन वर्षाला २००-२५० देते.

}- नराचे वजन २ kg तर मदीचे वजन १.७ kg भरते. 

 २. ब्राऊन लेग हॉर्न 

}- या जातीचे ठेवण हे गुणधर्म व्हाईट लेग हॉर्न सारखेच असते.

}- ही कोंबडी दिवसाला आकर्षक पिसाचा रंग तपकिरी व नराचे शेपूट काळे असते.

}- सरासरी वर्षाला २८०-३०० अंडी देतात.

 3. R.I.R

}- शरीर भक्कम असते.

}- मास व अंडी उत्पादनात अग्रेसर

}- रंग चमकदार काळा, व लाल, अथवा विविध रंग असते.

}- दिसण्यास गावरान गावरान कोंबडी सारखी दिसले.

}- ही कोंबडी वर्षाला १८०-२०० अंडी देते.

 3. वनराज 

}- हे जात प्रामुख्याने अर्धबंधिस्त कुकुट-पालनासाठी योग्य आठ आठवडे वयाच्या कोंबडीचे वजन १ kg एवढे भरते.

}- सारासारी वर्षाकाठी १६०-१८० अंडी मिळतात. 

 ५. गिरीराज 

}- गिरीराज हा पक्षी दिसायला डौलदार असतो.

}- तो रंगाने काळा, तुरा सरळ, आणि पायाचा रंग काळा असतो.

}- गिरीराज कोंबड्यांची अंडी उबवणूकसाठी आणि सफल उत्पादनक्ष्म असतात.

}- या कोंबड्या २२-३४ आठवड्यानी अंडी देण्यास सुरवात करतात.

}- या कोंबड्या सरासरी वर्षाला १६० अंडी देतात .

}- या मध्ये नर मादीचे १:८ असे प्रमाण असते.

}- ६५-७० दिवसात कोंबड्यांचे वजन =१२००-१५०० gm इतके भरते.

}- पूर्ण वाढलेल्या कोंबड्याचे वजन ४ kg व कोंबडीचे वजन 3 kg असते.

 खाद्य

}- खाद्याचे प्रकार : चिक मश खाद्य ,२. ग्रोवर मश खाद्य ,3. लेयर मश खाद्य ४. लेयर कॉन्सट्रेट ,५. प्रीमिक्स

}- वरील पहिले तीन प्रकारचे खाद्य हे पूर्णतःतयार खाद्यात उपलब्ध असून ते कोंबड्यांना वयोगटानुसार घ्यावे. 

 खाद्य देतेवेळी घ्यवयाची काळजी 

}- कोंबडीची जात, प्रकार, प्रवर्ग, वयोगट, भोगोलिक वातावरण, उत्पादन क्षमता, कोंबड्याचे अनुवुंसिक गुणधर्म या बाबीचा विचार करून योग्य ते खाद्य घटक असलेले पौष्टीक व संतुलिक खाद्य कोंबड्यांना द्यावे.

}- प्रथिने, उर्जा, जीवनसत्वे, कार्बोदके व खनिजे इ. घटकांनी संतुलित असावे.

- खाद्य जास्त कालावधीसाठी साठवून ठेवू नये.

 लेयर कोंबड्यांना ध्या संतुलित खाद्य

}- वयोगटानुसार खाद्यतील अन्नघटकाचे प्रमाण.

                                  

अन्नघटक	स्टार्टर (अ)	स्टार्टर (ब )	डेव्हलपर	प्रिलेअर	फेज१	फेज२
प्रथिने टक्के (किमान )	18	17	15.७०	१६.००	14.15	13.70
उर्जा किलो कॅलरी प्रतिकिलो	२८६०	२८००	२६८५	२६८०	२५२५	2550
कॅल्शियम टक्के (किमान )	१.२	१.२	१.२	२.५	3.9	4.05
फॉस्फरस टक्के (किमान )	0.४८	0.४६	0.४२	0.४२	0.40	0.38
लायसिन टक्के (किमान )	0.८९	0.८१	0.६८	0.७०	0.61	0.59
मिथिओनिन टक्के (किमान )	0.६७	0.६३	0.५६	0.५७